หลักฐานธรรมกาย ในไมเตรยวยากรณ์

หลักฐานธรรมกาย ในไมเตรยวยากรณ์

ธรรมทรรศน์ รวบรวม

คัมภีร์ไมเตรยวยากรณ์เป็นหนึ่งในพุทธวรรณกรรมที่กล่าวถึงพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในอนาคต มีเนื้อหาพยากรณ์สิ่งที่จะเกิดขึ้นในพุทธันดรของพระศรีอริยเมตไตรย์ พบต้นฉบับคัมภีร์ในภาษาสันสกฤตที่ประเทศอินเดียและเนปาล (Hartmann 2006: 7) ในภายหลัง มีการค้นพบต้นฉบับเก่าแก่ของพระสูตรนี้จากสองท้องที่ในคันธาระ คือที่กิลกิต (Dutt et al 1984:185-214) ซึ่งเป็นแหล่งค้นพบคัมภีร์ของมูลสรรวาสติวาท และที่บามิยัน (Hartmann 2006) ซึ่งเชื่อกันว่าเคยเป็นแหล่งเผยแผ่ของมหาสางฆิกะ-โลโกตตรวาท ชิ้นส่วนที่พบที่บามิยันมีอายุราวกลางพุทธศตวรรษที่ 11-13 ในขณะที่ชิ้นส่วนที่พบจากกิลกิตมีอายุราวกลางพุทธศตวรรษที่ 12-14 เนื้อหาของคัมภีร์ที่พบจากคันธาระทั้งสองแห่งคล้ายกันมาก ต่างกันแต่เพียงรูปแบบอักษรที่ใช้บันทึก จึงเป็นตัวอย่างที่น่าสนใจในการที่ชาวพุทธต่างนิกายมีความนิยมศึกษาคัมภีร์เดียวกันซึ่งอาจแสดงถึงการที่มีจุดเริ่มต้นเดียวกันดังที่มีข้อความปรากฏในจารึกอักษรพราหมีและขโรษฐีของราชวงศ์กุษาณะ ที่กล่าวถึงการมีอยู่ของทั้งสองนิกายนี้ในดินแดนคันธาระ (Puri 1987: 102-3) ชิ้นส่วนที่พบที่บามิยัน พบเป็นชิ้นเล็กๆ ส่วนที่พบที่กิลกิตจะสมบูรณ์กว่า และพบคำว่าธรรมกาย ดังนี้

เนื้อหา

ṣaṣṭiṃ varṣasahasrāṇi maitreyo dvipadottamaḥ

deśayiṣyati saddharmaṃ śāstā lokānukampayā

śatāni ca sahasrāṇi prāṇinaṃ sa vināyakaḥ

vinīya dharmakāyena tato nirvāṇam eṣyati || 102

(Dutt et al 1984: 213)

ษษฺฏิํ วรฺษสหสฺราณิ ไมเตฺรโย ทฺวิปโทตฺตมะ

เทศยิษฺยติ สทฺธรฺมํ ศาสฺตา โลกานุกมฺปยา

ศตานิ จ สหสฺราณิ ปฺราณินํ ส วินายกะ

วินีย ธรฺมกาเยน ตโต นิรฺวาณมฺ เอษฺยติ ๚ ๑๐๒

คำแปล: พระบรมศาสดาไมตรียะ ผู้สูงสุดในบรรดาสัตว์สองเท้า จักทรงแสดงพระ

สัทธรรมตลอดระยะเวลา 6 หมื่นปี ด้วยความเกื้อกูลต่อสัตว์โลก พระผู้นำโดยวิเศษ จัก

ทรงนำเหล่าสัตว์หลายแสนชีวิตไปสู่คุณวิเศษด้วยพระธรรมกายแล้วจากนั้น จักทรง

เสด็จเข้าสู่พระนิพพาน

ṣaṣṭhiṃ varṣa sahasrāṇi maitreyo dvipadottamaḥ /
deśayiṣyati saddharmaṃ śāstā lokānukampayā // Mvyā_101 //
śatāni ca sahasrāṇi prāṇiṇāṃ sa vināyakaḥ /
vinīya dharmakāyena tato nirvāṇameṣyati // Mvyā_102 //

ษษฺฐิํ วรฺษ สหสฺราณิ ไมเตฺรโย ทฺวิปโทตฺตมะ /

เทศยิษฺยติ สทฺธรฺมํ ศาสฺตา โลกานุกมฺปยา // มฺวฺยา_๑๐๑ //

ศตานิ จ สหสฺราณิ ปฺราณิณํา ส วินายกะ /

วินีย ธรฺมกาเยน ตโต นิรฺวาณเมษฺยติ // มฺวฺยา_๑๐๒ //